Co to jest tajemnica przedsiębiorstwa?

Zastanawiasz się czym właściwie jest tajemnica przedsiębiorstwa? Nie wiesz jakie roszczenia przysługują tobie w przypadku jej naruszenia? A może zastanawiasz się, czy obecnie obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa w poufności wiąże bezwzględnie pracowników? We wpisie znajdziesz informacje na temat:

• ustawowej definicji tajemnicy przedsiębiorstwa,
• czynach nieuczciwej konkurencji związanych z tajemnicą przedsiębiorstwa,
• roszczeń przysługujących w przypadku jej naruszenia,
• obowiązkach pracowników względem tajemnicy przedsiębiorstwa.

Definicja tajemnicy przedsiębiorstwa

Zgodnie z definicją ustawową, przez tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które:

• jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo
• nie są łatwo dostępne dla takich osób,

o ile będąc uprawniony do korzystania z tychże informacji lub rozporządzania nimi podjąłeś, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Definicja ta zawiera zatem kilka aspektów, które muszą zostać łącznie spełnione aby dana informacja była traktowana, jak tajemnica przedsiębiorstwa. Przede wszystkim muszą to być dla ciebie informacje o istotnej wartości gospodarczej (np. know-how, receptury, niejawne projekty, itp.). Ponadto, dostęp do tych informacji nie może być powszechny, a co więcej podjąłeś odpowiednie działania, aby utrzymać te dane w tajemnicy (np. nie ujawniasz ich publicznie, zobowiązujesz pracowników do ich nieujawniania, chronisz je przed kradzieżą, itp.).

Czyny nieuczciwej konkurencji

 Czynami nieuczciwej konkurencji w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa są natomiast ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Każde z tych pojęć zostało odrębnie zdefiniowane, i tak:

• pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści,
• wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i narusza obowiązek ograniczenia ich wykorzystywania lub ujawniania wynikający z ustawy, czynności prawnej lub z innego aktu albo gdy zostało dokonane przez osobę, która pozyskała te informacje, dokonując czynu nieuczciwej konkurencji.

Co ciekawe, od tych zasad ustawodawca przewidział liczne wyjątki, w myśl których dane zachowanie nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji. Przykładowo, będzie to miało miejsce, gdy pozyskanie, wykorzystanie albo ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa nastąpiło w celu ochrony uzasadnionego interesu chronionego prawem, w ramach korzystania ze swobody wypowiedzi lub w celu ujawnienia nieprawidłowości, uchybienia, działania z naruszeniem prawa dla ochrony interesu publicznego, lub gdy ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa wobec przedstawicieli pracowników w związku z pełnieniem przez nich funkcji na podstawie przepisów prawa było niezbędne dla prawidłowego wykonywania tych funkcji.

Posłużenie się przez ustawodawcę bardzo pojemnymi i niejednoznacznymi klauzulami generalnymi, czynią wyjątki te na tyle nieprecyzyjnymi, że pozwalają osobom naruszającym cudzą tajemnicę przedsiębiorstwa na przynajmniej podjęcie prób wykazania, że nie popełniły one czynu nieuczciwej konkurencji.

Roszczenia poszkodowanego

 Jeżeli tajemnica twojego przedsiębiorstwa została naruszona w jeden ze wskazanych sposobów, możesz skorzystać z szeregu roszczeń względem sprawcy tego naruszenia. Są nimi następujące żądania:

• zaniechania niedozwolonych działań przez sprawcę,
• usunięcia skutków niedozwolonych działań,
• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych (czyli na zasadzie winy),
• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony,
• sąd może także orzec o zniszczenie lub zaliczenie na poczet należnego tobie odszkodowania wyrobów nieuczciwego konkurenta, ich opakowań, materiałów reklamowych i innych przedmiotów bezpośrednio związanych z naruszeniem tajemnicy twojego przedsiębiorstwa.

Tajemnica przedsiębiorstwa a pracownicy

W poprzednim brzmieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji znajdował się przepis mówiący o tym, że stosuje się je także do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. Przepisy te zostały jednak uchylone.

Obecnie zatem brak jest wyraźnego przepisu obligującego byłych pracowników do zachowania w poufności tajemnicy przedsiębiorstwa byłego pracodawcy. Aby wyeliminować ewentualne problemy na tym gruncie, zaleca się zawieranie z pracownikami umów o zachowaniu poufności. Ich brak może tobie utrudnić dochodzenie roszczeń od byłych pracowników, zwłaszcza, gdy nie są oni przedsiębiorcami. Przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie mają bowiem do nich zastosowania.